هۆمەر قەرەداغی:
ئەوەی لە سەرای سلێمانی دەکرێت لە سوید بوایە دەمێک بوو پۆلیس بڵاوەی پێکردبوون و لێی تێکدابوون
ئەگەر خۆپیشاندان بەردەوام بێت رەنگە دۆخەکە لەدەست خۆپیشاندەرو سیاسیەکانیش دەربچێت
داوای گەنجان داوای رەوایە گۆڕان و ئیسلامیەکان و حزبی کۆمونیست هەریەکەو بەشێوەیەک دەیانەوێ رێڕەوی خۆپیشاندانەکەو ڕێڕەوی ناڕازییەکە بگۆڕن
ناکرێ و نەبووە بۆ حیوار پێش وەخت مەرجی تیا فەڕز بکەیت ئەوە ناوی دیالۆگ نیە مەنەلۆگە مەنەلۆگ، یانی لایەک قسە ئەکات لاکەی تر ئەبێ گوێبگرێت
لەسوید ئینسان تا ئەوکاتە مافی هەیە سەرکوتی مافی بەرانبەرەکەی ناکات
لەسوید بێ مۆڵەت خۆپیشاندان ناکرێت زۆرجار کۆمەڵێک گەنج لەناو ستۆکهۆڵم کۆدەبنەوەو هاوار دەکەن، بەڵام پۆلیس یەکسەر پاسیان بۆ ئەهێنێت باریان دەکات، ئەیانباتە دوور بەریان دەدا، ئەبێ بۆخۆیان بەقیتار بگەڕێنەوە
ساڵی ٩١ ژمارەی قوتابخانەکان لەکوردستان٦٠٠ قوتابخانەبوو ئەمڕۆ ٥٦٠٠ قوتابخانەمان هەیە ٥٠٠٠ قوتابخانە دروستکراوە لەسویدیشیدا شتی وا نەبووە و نەکراوە
مناڵێکی سویدم نەدیوە ئاڵای سویدی خۆش نەوێت، قسەی ناشیرین بە ئاڵاو بەوڵاتەکەی بدات، بەڵام لە فەیسبوکدا دەیان شتی ناشیرینم بەرانبەر کوردستان دیوە، کە کورد خۆی دەیڵێت
نوچەنێت/سڤیل
رزگار رەزا چوچانی/ سوید
مامۆستا هۆمەر قەرداغی، رۆشنبیرو بەڕێوەبەری پەروەردە لەوڵاتی سوید، لەم دیمانەی گۆڤاری سڤیل دا، بەوردی تیشک دەخاتە سەر روداوەکانی کوردستان و بەرواردی وڵاتی سویدیان دەکات و پێی وایە بەردەوامی دۆخی کوردستان لەزیانی هەموواندایە.
رزگار رەزا چوچانی/ ئەو خۆپیشاندانانەی لەکوردستان هەیە، چی ناوێکی لێ دەنێی؟ خۆپیشاندانی شارستانی، یان راپەڕین؟ یان چی؟
هۆمەر قەرەداغی/ لەراستیدا ئەوە جۆرێکە لە ناڕەزایی گەنج، شتێکی تازە نیە کە لەمێژوودا روودەدات، بەردەوام هەبووە کە خۆپیشاندان و ناڕەزایی دەربڕینێک لە گەنج و لاوانەوە دەستی پێکردبێت، ئەوەی لەکوردستانیش روو دەدات هەمان شتە، بۆنمونە هەمان ئەو مەوجەیە کەساڵانی ٦٧ و ٦٨ و ٧٠ لە ئەورپا هەبوو، بەتایبەت لە فەڕەنساو لە ئەڵمانیاو لەسوید و هەندێ وڵاتی تر، ئەم مەوجەیە ئەمجارە رۆژهەڵاتی ناوەڕاستی گرتۆتەوە، ئەم جۆرە ناڕەزاییە لەگەنجەوە دەست پێ دەکات، بەڵام لەولاتێکەوە بۆ وڵاتێکی تر فەرق دەکات، من بۆخۆم چومەوە کوردستان و چومە سەرا، بۆ ئەوەی تێبگەم لە دۆخەکە، زۆربەی هەرەزۆری ئەوانەی کە لەبەردەرکی سەران ئەوانەن کە زۆر گەنجن، ئەوانەن کە لەدوای ٩١ ەوە لەدایک بوون، ئەمانە دەسەڵاتی بەعس و ئەوانەیان نەدیوە، دەسەڵاتی کوردیش هەر باسی پێشەرگەو دەسەڵاتی بەعس و چەوسانەوەی کوردیان بۆ دەکات، ئەو قسانە لەگەڵ گەنجێک ناخوا کەهیچ لەوانەی نەدیوە، داوای مافی خۆی دەکات، ناڕازییە، ئەوەی هەیە ناڕازی بوونی گەنجە، راپەڕین و شتی سەرتاسەری نیە، ئەمە بازاڕی کارو هەموو توێژەکانی کۆمەڵگەی لەگەڵ نیە، بۆ نمونە ڕایانگەیاند مانگرتنی سەرتاسەرییە، بەڵام ئەو رۆژە کە ئەوان رایانگەیاند، من لەسلێمانی بووم لەهەموو رۆژێک ئاسایی تر بوو، لەبەردەرکی سەرا چالاکیەکانیان تێنەپەڕی، ١٠ مەتر لەولای سەراوە، یەک دوکان دانەخرابوو، مەبەستم ئەوە نیە حەز بکەم تێپەڕێ و توندوتیژی ببێت، بەڵام ئەوە نمونەیە کە خەڵک هەموو لەگەڵ نیە، ئەو رۆژە ئەوان لەسەرا مانگرتنی سەرتاسەریان راگەیاند، بەڵام لەبەردەم ئەسحابە سپی یەک دووکان دانەخرابوو، ئەمە نمونەی دروستە کە شتێکی سەرتاسەری نیە، کاتێک تۆ بازاڕی کارت لەگەڵ نەبێ، کە زۆربەی چینەکانی کۆمەڵگەت لەگەڵ نەبێ، ناتوانی ناوی راپەڕین و چالاکی سەرتاسەری لی بنێی، بۆیە ئەوە تەنها ناڕەزاییەو بەس .
رزگار رەزا چوچانی/ وتت بینوتە گەنجەکانن ناڕازین، هۆی چییە ئەو گەنجانە گەشتونەتە ئەو ئاستی ناڕازی بوونە؟
هۆمەر قەرەداغی/ بەڵێ نارەزاییەک هەیە لەناو گەنجانەوە هەیە، ئەحزابی سیاسی ئێستا قیادەی ئەو ناڕەزاییە دەکەن، هۆی ناڕەزاییەکەش ئەوەیە کە دۆخێک دروست بووە گەنجی کورد لەشارەکانی کوردستاندا هەست بەبێ دەسەڵاتی دەکەن، متمانەیان بە گەورە ساڵان نەماوە، ئەوەش لەوکاتەوە دەستی پێکردووە کە چونەتە قوتابخانە لەیەکەم رۆژەوە مامۆستا بەهەستن دانیشتن هەستی سەرکوتکردنیان لا دروست دەکات، لەناو مەکتەبدا سەرکوت ، لەناو بازاڕو دەستخستنی کار سەرکوتکراون، لەتەنیشتیشیانەوە هەست دەکەن گەندەڵییەکی زۆر لە ئەزمونی کوردستاندا هەیە، کۆمەڵێک هەڵەی زۆر گەورە کراوە، بەرانبەر گەنج، نەخراونەتە مەرکەزەوە، دەبێت هەستبکات ئەگەر هەوڵ بدات دەتوانێ بگاتە بڕیاردان، بەڵام وا نیە لەو وڵاتەدا، بۆنمونە سەیری مەکتەبی سیاسی پارتی، یەکێتی، گۆڕان، یەکگرتوو، کۆمەڵی ئسیلامی بکە، لەهیچیاندا گەنجی تیا نیە ١٨ ساڵ بێت، ٢٠ ساڵ بێت، لەناو ئەحزابی راسیستا هەرچەند رەنگە شیاو نەبێ بەراورد بکەین، وەک سویدی دەڵێن دایم خەڵکی مێدێل ئۆڵدەر یانی کە لەتەمەنی ٤٠ ساڵیدایە پیاوە سپییە و لەسەرەوەیە، لە ئەحزابی کوردستانیدا ئەوەی لەسەرەوەیە، پیاوە، سپیە، تەمەنی لەسەروی ٤٠ ساڵەوەیە، ئەوانە خاوەن دەسەڵاتن لەکوردستان، ئەمە دروست نیە، کاتی خۆی مەکتەبی سیاسی حزبی شیوعی سۆڤەیتی کۆ ئەبوەوە، هەرهەمویان تەمەنیان لەسەروی ٥٥ و ٦٠ ساڵەوە بوو، گەنجترینیان گۆردبادشۆ بوو، کە ئەوکاتە تەمەنی وابزانم ٥٤ ساڵ بوو، حزبی کوردی هەمان هەڵە دەکەن، باشە لەناو سەرکردایەتی حزبەکانی دەسەڵات و ئۆپۆزسیۆن، چەند ژنی تیایە؟. چەند گەنجی تیایە؟ ئەی ئەوانەی لەسەر جادەن کێن؟ ئەوانە کوڕو کچە گەنجەکانن، خۆ ئەوانە کە لەگەڵ دەسەڵات نین لەگەڵ گۆڕان و ئسلامیەکانیش نین، کۆمۆنیست بەهەموویان ٥٠٠ گەنجیان نیە، بەڵام ئێستا وا دەریئەخەن، کە قیادەی خۆ پیشاندانەکان دەکەن، هۆکاری ناڕەزایی بونی ئەو گەنجانە، ئەوەیە ناعەدالەتیەکی کۆمەڵایەتی هەیە، لەسترکتوری ئەحزابە سیاسیەکاندا، لەنیزامی خوێندنی پەروەردەییماندا، من باوەڕم وایە، ئەو وڵاتەی ئێمە هەرگیز نابێتە وڵاتێکی دیموکراسی، ئەگەر سیستەمی پەروەردەییمان ریفۆرمی زۆر دروستی تیا نەکرێ، کە یەکەم دەبێت بەهای بەرزی بنەمایی بخرێتە ناو سیستەمەکەوە، کە بریتیە لە بەرز ڕاگرتنی نرخی ئینسان، لەیەکسانی، لەبەرابەری ژن و پیاو، بریتیە لە سۆڵدارێتی بۆ ئەوانەی یارمەتی زیاتریان پێویستە، ئەو بەهایانە نەخرێتە ناو سیستەمی خوێندنی کوردستانەوە، دۆخی کوردستان هەرگیز بەباشی ناڕوات بەڕێوە.
رزگار رەزا چوچانی/ئێستا دەسەڵات لەکوردستان ئامادەیە دانیشتن بکات لەگەڵ خۆپیشاندەران و گوێ بۆ داواکارییەکانیان بگرێت، بەلام نوێنەرانی خۆ پیشاندەران چەند خاڵکێکیان وەک مەرج داناوە کە ئەبێ سەرەتا ئەو خاڵانە جێ بەجێ بکرێت، ئەوکات دا ئەنیشن، ئەم شێوەی خاڵ سەپاندنە هەیە لە لەوڵاتانی پێشەکەوتوو؟
هۆمەر قەرەداغی/ من ئەوە بەراست نازانم، شتێکی زۆر ئاساییە کۆمەڵێک ناڕەزایی هەیە، داوای رەوا هەیە، باسکراوەو مەجموعەیەک خاڵ نوسراوەتەوە و دەبێت ببێتە وەرەقەیەکی ئیش کردن و کاتی دیالۆگە لەسەریان، کاتی ئەوە نیە بەردەوامی بەبێ پاساو بدرێت بەخۆپیشاندان، ئەگەر بەردەوام بێت، دوو ئەنجامی دەبێت یەکیان ئەوەیە یان خۆی لەخۆیدا ئەکوژێتەوە و تائسیری لەسەر دۆخەکە نامێنێ، ئەوەش باش نیە، چونکە باشە گەنج داواکاری هەیەو هاتۆتە پێشەوە، نابێ دەرفەتەکان لەدەست خۆی بدات کە گوێی بۆ دەگیرێت.
دووەمیان ئەوەیە رەنگە دۆخەکە لەدەست خۆپیشاندەرو سیاسیەکانیش دەربچێت، لەدەست ئۆپۆزسیۆن و دەسەڵاتیش دەربچێت، ئەوەش خەتەرێکی گەورەیە، کەوایە رەتکردنەوەی حیوار، یان بێ ئەنجام مانەوەی خۆپیشاندەرانە، یان لەدەستدەرچونی دۆخەکەیە کە هیچیان لەخزمەتی کوردستاندا نیە، ئەبێ حیوار بکرێت با هەر لاو وەرەقەیەکی هەبێ، بەو وەرەقەیە بچیتە حیوار، بڵێت ئەمە حەدی ئەدنایەو ئەوە حەدی ئەقسایە، ناکرێ و نەبووە، بۆ حیوار پێش وەخت مەرجی تیا فەڕز بکەیت، ئەوە ناوی دیالۆگ نیە، دەبێتە مەنەلۆگ، مەنەلۆگ، یانی لایەک قسە ئەکات، لاکەی تر ئەبێ گوێبگرێت، ئەوەش شتێکی شارستانی و مۆدیرن نیە.
لە دنیای شارستانیدا بۆ چارەکردنی گرفت دەبێ دیالۆگ هەبێ، هەردوولا قسە بکەن و هەردوولا گوێ بگرن، دواتر لە دیالۆگدا مەرج نییە بڵێی ئەوانە مەرجی منەو دەبێت هەمووی جێبەجێ بکرێت، لەسویددا بۆ مفاوەزات ئەڵێن باشترین نەتیجە لە مفاوەزات ئەوەیە، کە هەردوولا هەستان لەسەر مێزی مفاوەزات و تەوقەیان کرد، هەردوولا هەست بکەن براوەن، بەڵام لەرۆژهەڵاتی ناوەڕاست و لەکوردستاندا ئەوە نیە، باشترین نەتیجە ئەوەیە لایەک براوە بێت و لایەک دۆڕاو، ئەوە بۆ پاشەڕۆژ زۆر خراپە، عەقڵیەتی بیرکردنەوەی رۆژهەڵاتی لە حیوارەکان کە بەردەوام لایەک هەوڵی بردنەوەی داوە، بۆیە حیوارەکان بەردەوام نەتیجەی زۆر خراپی داوە بەدەستەوە لەمێژودا، بۆ ئەمڕۆش ئەو عەقڵیەتە حەلی موشکیلەکان ناکات، بەڵکو ئەو مەنتقە دەبێ کاری لەسەر بکرێت کاتێک دوولا لە مفاوەزات هەڵسان، گەشتبنە حەل و هەردوولا هەستبکەن کەبراوەن.
رزگار رەزا چوچانی/ ئێستا تۆ لەکوردستاندا مەنەلۆگ ئەبینی یان دیالۆگ؟
هۆمەر قەرەداغی/ لەکوردستان هیچیان نیە، نەمەنەلۆگ هەیە، نە دیالۆگ، دیالۆگ ئەوەیە دانیشن لەژیر ئاڵای کوردستاندا، هەست بەو مەسئولیەتە تاریخیە بکەن، کە لەسەر شانی هەموانە، هەم دەسەڵات و هەم خۆپیشاندەران و هەم ئۆپۆزسیۆن، ئێستا هەندێ شتی خراپ هەیە، گەنجەکان هەستیان پێکردووە، وەک گەندەڵی و بێ کاری و دانەمەزراندن و زوڵم و تادوایی…. گەنجەکان داوای نەهێشتنی ئەو دیاردانە ئەکەن، ئەوەش داوای رەوایە، بەڵام لەگەڵ ئەو داواکاریانە حزبی سیاسی هەیە ئەم قسانەی بەئاقاری سیاسیدا بردووە، کە گەورەترینیان گۆڕانەو دوای ئەو ئیسلامیەکان و حزبی کۆمونیستی کرێکاریش، هەریەکەو بەشێوەیەک دەیانەوێ رێڕەوی خۆپیشاندانەکەو ڕێڕەوی ناڕازییەکە بگۆڕن، بەڕای ئێستا کاتی ئەوە هاتووە ئەم حزبانە پێکەوە دانیشن و دیالۆگ بکەن، لەژێر ئاڵای کوردستاندا، بەڵام ئێستا مۆنۆلۆگ نیە یەکیان هەر قسە بکات و ئەویان گوێ بگرێت، دیالۆگیش نیە، تا مفاوەزات بکەن، تائێستا لەدوورەوە بەرانبەر یەک وەستاون، پەڕلەمان وەرەقەیەکی ١٧ خاڵی هەیە، گۆڕان وەرەقەیەکی ٧ خاڵی هەیە، هەرکەسەو باسی تەنفیزی خاڵی خۆی ئەکات و هێشتا نەکەوتونەتە قسە.
رزگار رەزا چوچانی/ هۆکار چییە تا ئێستا لەبەرانبەرن و ناچنە لای یەک؟
هۆمەر قەرەداغی/ بێ متمانەییە، ئەمڕۆ لەکوردستاندا بێ متمانەییەکی یەکجار گەورە هەیە، بۆ نومونە گۆڕان لەناو یەكێتی یەوە هاتووە و هەمان سیاسەتیش دەکات، ئەی بۆ متمانەی نیە بەیەکێتی؟ من پێم وایە ئەم بێ متامانەییە، پەیوەندی بە سیستەمی پەروەردەوە هەیە، من پەروەردەکارم و دڵنیام ئەم مەسەلە پەیوەندی بەسیستەمی پەروەردەوە هەیە، هەر لەمنداڵییەوە لە پەروەدەکردندا بێ متمانەییەک دروست بووە، بە دامودەزگای حکومی، بەبازاڕی کار، بەشێوەی ژیانی خەڵک، بە نێوانی تەبەقەکان. ئەمە هەمووی لەسیستەمی پەروەدەوە هاتووە، وڵاتێک ئەگەر سیستەمی پەروەردەکەی جێی باوەڕ نەبێ، ئەو وڵاتە وڵاتێکی دیموکراسی نیە، زۆرمان پێخۆشە کوردستان وڵاتێکی دیموکراسی بێت، بەڵام سیستەمی خوێندنەکەی سیستەمێکی دیموکراسی پێشکەوتوو نیە، بۆیە نەوەکەشی وا پەروەردە دەبێ.
لەو جۆرە وڵاتانە لاوەکان بڕوایان بەگەورە ساڵان نیە، ئەوەیە کە ئێستا لەبەردەرکی سەرای سلێمانیدا دەیبینی، کە باوەڕو متمانە نییە، یەکێتی و گۆڕان متمانەیان بەیەکتری نیە، گەنجەکان بڕوایان بەوە نیە حکومەت و پەڕلەمان ئەیڵێت، ئەم بێ متمانەییە لەمێژوویەکی درێژەوە سەری دەرهێناوە.
رزگار رەزا چوچانی/ پێت وانیە ئەوەی لەکوردستان روو دەدات پەرچەکرداری سیاسی بێت و نارەزایی خەڵک مەیدانی جێبەجێکردنی بێت؟
هۆمەر قەرەداغی/ وازحە پەرچەکردارەو دیارە لایەنەکان چییان دەوێ، ئیسلامیەکان بەرنامەی تایبەتی خۆیان هەیە، حزبی کۆمۆنستی کرێکاری لەئینتیخابدا نەتیجەی وا ناهێنێ ئەمە بەفرسەت دەزانێت، هەرچی گۆڕانە نەپارەیەکی زۆری هەیە، نەهێزی پێشمەرگەی بەدەستەوەیە، تەنها شت بەدەستیەوەیەتی خەڵکی سەرشەقامە، خۆ کاک نەوشیروانیش، خۆی باسی ئەوە ئەکات، ئەڵێت هەر قسەمان بۆ ماوەتەوە، ڕێمان نادەن هیچ بکەین، ئەوە هۆکارێکە، ئەوەش زۆر خراپە، لە وڵاتێکدا وا لە ئۆپۆزیسۆن بکرێت، هەست بکات بەهیچ شێوەیەک هیچ دەسەڵاتێکی گۆڕانی نیە، بۆ نمونە گۆڕان ئێستا لە پەڕلەمان ٢٥ کورسی هەیە، بەڵام خۆیان زۆر بەبێ دەسەڵات دەزانن، لەوکاتەشدا بەتەنگی شتەگەورەو ستراتیژییەکانی نەتەوایەتیەوە نایەن، لەو کات رێگای تر دەگرێتە بەر. بۆنمونە بەرەی تورکمانی لەکەرکوک لایەنێکی گەورەش نیە، بەڵام مادام بێ دەسەڵاتیان کردبوون، وایان کردبوو نەیاندەهێشت هەرچی مەسەلەی کەرکوکە یەک هەنگاو بچێتە پێشەوە، دوای ئەو هەموو بەربەستە کە دروستیان کرد، تازە هاتونەتە برواو سەرۆکایەتی ئەنجومەنی پارێزگای کەرکوک ئەدەن بەدەست بەرەی تورکمانیەوە، کە دوژمی کوردیشە، بەڵام بەڕای من سیاسەت و کارێکی باشە، چونکە نابێ تۆ موعارەزە والێ بکەی، نەتوانێ لەگەڵت داشبنیشێت، بۆیە نابێ دەسەڵات لەکوردستان بزوتنەوەیەکی وەک گۆڕان بخاتە ئەو چوارچێوە، تۆ بەسێ چوار کەس زەلامێک بخەیتە چوارچیوەی ژورێک، نەهێڵیت جوڵە بکات، ناچاری رەدفعلی ئەکەی، گۆڕانیش بەپێی قسەکانی کاک نەوشیروان کە ڕێی هیچیان نادرێ، وای لێ هاتووە، ئەوەش بێ متمانەیی زیاتر ئەخولقێنێ، بۆیە ئیستا لەکوردستان هەرچی بوترێت، کەس متمانەی بەکەس نیە، بەردەوام ئەو بڕوایە هەیە لای ئێمە کە بروای پێ بهێنە رازی بکە بەوەی تۆ ئەڵێی، ئەو بەدۆڕاو بزانە و خۆت براوە، ئەوە زۆر هەڵەیە، یەکێک بەتەنگ ئاڵای کوردستانەوە بێت، یەكێک بەتەنگ یەکڕیزی و ئەو ئەزمونەی کوردەوە بێت، کە دوژمنێکی زۆرمان هەیە، ئەبێ بەتەنگی دانیشتن و چارەکردنی کێشەکان و حساب بۆیەک کردنیشەوە بێت.
رزگار رەزا چوچانی/ باسی ئەوە دەکرێ کەهیچ بۆ کوردستان نەکراوە، تۆ لەم ماوە چویتەوە کوردستان دۆخی کوردستان چۆن وێنا دەکەی ئەوەی بینوتە؟
هۆمەر قەرەداغی/ من زۆر سەردانی کوردستان دەکەم، بەبەردەوام ئاوەدانی زیاترم بینیوە، رێگاوبان و بیناسازی و زۆر لایەنی تر، بەڵام جار لەدوای جاریش ئەوەم بینوە، تەتەور لە عەقڵیەتی خەڵکەکەدا ڕوو نادا، لەباری ستراتیژی نەتەوایەتیەوە، کەزۆر بەلای منەوە گرنگە، بەداخەوە لەقسەکردن لەگەڵ خەڵک، لە تەحلیلەکانیاندا هیچ قوڵبونەوەیەک لەو بارەوە نابینم و نارەزاییەکی زۆریش دەبینم، دەبینم، جار لەدوای جار ئەوەم دیوە ناڕەزایی و بێ متمانەیی نێوان خەڵک و حزب و دەسەڵات زیاتر دەبێت، ئەمە خەتەرە، بەڵام کاری زۆر باشیش کراوە، ناکرێ بەرچاو نەگیرێن کارە باشەکان، بۆ نمونە ساڵی ٩١ ژمارەی قوتابخانەکان لەکوردستان٦٠٠ قوتابخانەبوو لەو سێ شارەدا، کەلەژێر دەسەڵاتی کوردستاندا بوو، ئەمڕۆ٥٦٠٠ قوتابخانەمان هەیە، یانی لەو ماوەدا ٥٠٠٠ قوتابخانە دروستکراوە، ئەوە لەسویدیشیدا شتی وا نەبووە و نەکراوە، من بەڕێوەبەری پەروەردەم، لەوجێگای کەمن بەڕێوەبەری پەروەردەکەیم، مەکتەبێکمان دروستکردووە، لەوێ ئەو هەموو مەکتەبە دروستکراوە، ئەمە هەنگاوێکی زۆر گەورەیە و زۆر چۆتە پێشەوە کوردستان لەو بوارەدا، بەڵام لەبەها بەرزەکاندا لەپەیوەندییە کۆمەڵایەتیەکاندا، نەچوینەتە پێشەوە، بۆنمونە یەکێک لەدیاردە خراپەکان لەکوردستان سەرکوتی ئافرەتە، ئێستاش سەرکوتن کردن و کوشتنێکی زۆر هەیە، خۆ سوتاندن هەیە، ئافرەت بێ دەسەڵات کراوە، ئەو کۆمەڵگەش ناتوانی ناوی دیموکراسی لێ بنێی، ئەگەر ئافرتیش دەسەڵاتی نەبێت و لەمەرکەزی بڕیاردا نەبێت، لەلایەکی تر خەڵک مورتاح نیە لە ژیانی، کەوایە با ئێمە ئەو هەموو پێشەوتنەمان هەبێت، لە رێگاوبان، لە بینای جوان، لە قوتابخانەی زۆر، کە ئینسانەکان لە وڵاتدا مورتاح نەبوون، مانای نیە، لەکوردستان خەڵک ئەو هەستەی بۆ دروستبووە، کە بێ دەسەڵاتە، نارەزاییەکەی ئێستاش بەشیكی بۆ ئەم هەستە دەگەرێتەوە .
رزگار رەزا چوچانی/ نەبونی ئینتمات بەشێوەک خستەڕوو، باسی سیستەمی پەروەردەشت کرد، هەڵەکان لەوێ لەکوێدان و سیستەمی پەروەردە لە سوید چۆن کار بۆ ئینتیما دەکات بۆ وڵات؟
هۆمەر قەرەداغی/لەکوردستان کار کراوە، بەڵام کارێکی زۆر کەم، بۆ نمونە قوتابخانەی زۆر درستکراوە بەڵام کار لەسەر بەها بنەماییەکان نەکراوە، من پرۆژەیەکی ریفۆرمم پێشکەشکردن، ٢٢ خاڵ بوو، ٧ یان قبوڵکردووە، زۆری ماوەو کارەکان زۆر بەخاوی و زۆر بەخەمساردی دەڕوات، لەسویددا وانیە، هەر ١٠ ساڵ جارێک ریفۆرمێکی یەکجار گەورە دەکرێت، من ئەوە ٣٠ ساڵە لەم وڵاتەدام، ئەم ٣٠ ساڵە ٣ ریفۆرمی زۆر گەورەی تیا کراوە، هەر ١٠ ساڵ جارێک ریفۆرمێک کراوە، ئەو ریفۆرمانەش بنەڕەتی بوون، بۆیە کارێکی وردی بۆکراوە، بۆنمونە ئەم ریفۆرمەی ئاخر ژمارەیەکی زۆر مامۆستا بەشداریی تیا کرد، مودیر مەکتەبەکان زۆرینەیان بەشداربوون، لەوەی کە وەکو لایەنێک پرسیان پێکراوە، لەکوردستاندا ئەوە نیە، لە سوید متمانە بە دەسەڵات و دەوڵەتی سوید هەیە، متمانە بە دامودەزگاکانی ناو سوید هەیە، من مناڵێکی سویدم نەدیوە ئاڵای سویدی خۆش نەوێت، من مناڵێکی سویدم نەدیوە قسەی ناشیرین بە ئاڵاو بەوڵاتەکەی بدات، بەڵام من لە فەیسبوکدا دەیان شتی ناشیرینم بەرانبەر وڵات دیوە، کە کورد خۆی دەیڵێت، دەیان شعرم دیوە کە تەفنیشی ئەی رەقیب یان کردووە، خەڵکم دیوە کوردە خەڵکی شارەکەی خۆمە، گاڵەتەی بەوڵات و بەئەی رەقیب کردووە، خەڵکم دیوە موهتەم نیە بەئاڵاکەی، ئێمە ستراتیژی نەتەوەییمان لەپەروەردەوە کاری بۆ نەکراوە، یان گرنگترین وەزارەتێک کەهەبێت لە وڵاتانی رۆژئاواو دیموکراتیدا، وەزارەتی پلان دانانە، بەڵام لەکوردستان ئەو وەزارەتەی ئیهتیمامی پێنەدرێ وەزارەتی پلاندانانە، چونکە ئێمە خاوەنی پلان نین، نازانین پلان دابنێین، دەسەڵات لە کوردستاندا ئەوە ٢٠ ساڵە هەیەم ئەگەر لەسەرەتاوە بیر لەوە بکرایەتەوە کە بەهای بنەمایی بخەنە ناو سیستەمی پەروەردەوە ئێستا ئێمە توشی ئەم کێشەی بێ متمانەییە نە دەبوین.
رزگار رەزا چوچانی/ بێینەوە سەر خۆپیشاندان و بەراوردی سویدو کوردستان بکەین، ئەوەی ئێستا لەکوردستان دەیبینی، لە سوید شتی وا دەکرێت؟ کە خۆ پیشاندان بەبێ مۆڵەت ساز بکرێت؟
هۆمەر قەرەداغی/ لەسویدیش ناڕەزایی و خۆپیشاندان هەیە، بەڵام گەنجەکان کە موزاهەرە دەکەن بۆنمونە رۆژەکەی دوو کاتژمێر مۆڵەتیان وەگرتووە، خۆپیشاندان دەکەن، داواکاری خۆیان پێشکەش دەکەن، دواتر دەسەڵات گوێیان لێدەگرێت، بزانێت باسی چی دەکەن، ئیتر نایکەنە مەشاکیل و بەردەوامی پێ بدەن، بەڵام لەکوردستان دەبینی رۆژێک نیە و دوو نیە و هەفتەو دوو هەفتە نیە، ئەوە چەند هەفتەیە نوێژی جمعە لەسەرا دەکەن، خۆ پیشاندان بەردەوامە، بەهیچ شێوەیەک نابێ خۆ پیشاندان بێ مۆڵەت بێ، ئەبێ مۆڵەت وەربگیرێت بۆ خۆپێشاندان، لێرە راسستەکانیش کەخەڵکی توندن و مەشاکیل دەنێنەوە، بۆ خۆپێشاندان داوای مۆڵەتی خۆپیشاندان دەکەن، لەسوید پرەنسیپێک هەیە بەداخەوە لەکوردستان شتی وانیە، کد ئەوەیە ئینسان تا ئەوکاتە مافی هەیە، سەرکوتی مافی بەرانبەرەکەی نەکات، لەکوردستاندا دوو گەنج کۆبنەوە ئیلا ئەبێ مۆڵەتی موزاهەرەیان پێ بدەیت، ئەوە لێرە نیە، ئەم خۆپیشاندانانەی کوردستان بەبێ روخستەکراوە شتێکی زۆر خراپە و کاریگەریان لەماعیشەت و ژیانی خەڵک کردووە، لای من دیاردەیەکی زۆر ئەرێنیە گەنجەکانمان رایان هەبێت و با خۆپیشاندانیش هەبێت، بەڵام دەبێت هەموو شتێک لە چوار چێوەی یاسا بێت نەک بەو شێوەی ئێستا.
رزگار رەزا چوچانی/ ئەگەر لە سوید خۆپیشاندان بێ مۆڵەت بکرێت، یان ئەوەی کوردستان لە سوید بوایە ڕێوشوێنی حکومەت چی دەبوو، بەرانبەری؟
هۆمەر قەرەداغی/ لەسویددا شتی واناکرێ، بێ مۆڵەت خۆپیشاندان ناکرێت، ئەگەر خۆپیشاندانی بێ مۆڵەتبکرێت، پۆلیس چوار دەوریان دەگرێت و دەیانگرێت شتی وا روو نادا، زۆرجار ئەوە دەبێت کۆمەڵێک گەنج، لەناو ستۆکهۆڵم کۆدەبنەوەو هاوار دەکەن، بەڵام پۆلیس یەکسەر پاسیان بۆ ئەهێنێت باریان دەکات و ئەیانباتە دوور بەریان دەدا، ئەبێ بۆخۆیان بەقیتار بگەڕێنەوە، ئەوەی لە بەردەرکی سەرای سلێمانی دەکرێت، لە سویدبوایە و بێ مۆڵەت بیانکردایە، دەمێک بوو پۆلیس بڵاوەی پێکردبوون و لێی تێکدابوون.
رزگار رەزا چوچانی/ دەسەڵات پێی وایە ئەوەی لەکوردستان روو دەدات چاولێکەریە، ئۆپۆزسیۆنیش بەمافی خەڵکی دەزانی بێنە سەرجادەو پێی وایە کوردستانیش وەک ئەو وڵاتانەیە کە گۆڕانکاری گرتونیەتەوە، تۆ ڕات چیە؟
هۆمەر قەرەداغی/ دەسەڵات خۆی باش دەزانێت، گەنج بێ دەسەڵاتە لەوڵاتەکەدا، ئۆپۆزسیۆنیش متمانەی نیە بەوەی پارتی و یەکێتی حەلی مەشالیلەکان بکەن، مەوجەیەک هات لەباکوری ئەفریقاو رۆژهەڵاتی ناوەراستدا بەدەرفەت زانرا شتێکی واش لەکوردستان بکرێت، بۆیە وا چاولێکرا ئەوەی کوردستانیش درێژەی دۆخی ئەو وڵاتانە بێت، بەڵام کوردستان جیاوازە، کوردستان میسرو تونس نیە، تائێستا ئێمە خاوەنی بستێک ئەرز نین، کە بەبێ دەسەڵاتی مەرکەزی لەژێر دەسەڵاتی خۆماندا بێت، خاوەنی داهاتێک نین لەژێر دەسەڵاتی خۆماندا بێت، هێشتاش بودجەکەمان لە بەغداوە دێت، ئەوەی وازحە لای من خەڵکی کوردستان نایەوێ ئەم دەسەڵاتە بڕوخێت، بەڵام کۆمەڵێک هەڵەی زۆر گەورەی مێژووی کراوە، یەکێ لەوانە بێهواکردن و بێ دەسەڵاتکردنی گەنجە، کار نەکردنە بۆ ئینتیما، ئێستاش هەڵەی گەورە بەسیاسی کردنی نارەزایی گەنج و خەڵکی کوردستانە لەلایەن ئەو ئەحزابانەی کەباسم کرد .
رزگار رەزا چوچانی/ بەردەوامی خۆپیشاندانەکان بەم شێوەی ئێستا کە هیچ لایەک بێ جێ بەجێکردنی مەرجەکانی خۆی ئامادەی دانیشتن و حیوار نیە بە قازانجی کێیە؟
هۆمەر قەرەداغی/ زەرەر مەندی هەرە گەورە نەتەوەی کوردە، ستراتیژیەتی نەتەوەیی کورد دەکەوێتە مەترسییەوە، بەردەوامی ئەم بارودۆخە ئەگەر هیچ لایەکیش نەیانەوێ، رێگا خۆش دەکات بۆ دەستێوەردانی دەرەوە، من پێم وایە ئەو دۆخە و ئەو یەکتر نەخوێندەوە، گوێ لەیەکنەگرتنە، بەردەوام بێ دۆخەکە لەدەست دەردەچێت، هەموولایەکیش زیانمەند دەبن لێی، بۆیە دەبێت بیر لە حیوار بکرێتەوە، ئیلا چارەسەر ئەوەیە هەموو بچنە سەر مێزی حیوار، شەڕە جهانیەکان بە حیوار کۆتای هات، شەڕی ئێران، عێراق، دوای ئەو هەموو ساڵە بە ڕێککەوتن کۆتای هات، ئێستاش ئەبێ هەموو کۆک بن لەسەر ئەوەی ئەم ئەزمونەی کوردستان بپارێزرێت، من باوەڕم وایە هەرکەسێک هەر لایەنێک کە چووە حیوار دەبێت تاکە شتێک کە بەلایەوە گرنگ بێ، دامودەزگاکانی حکومەتی کوردستان بێت کە پارێزراو بن، نەک مەرجێک دابنێن کە دەبێت حکومەت و پەڕلەمانی کوردستان هەڵوەشێتەوە، ئەوجا دانیشتن دەکەن ئەوە زۆۆر بێ مانایە ئەو حکومەت و پەڕلەمانە، بە هەڵبژاردن هاتووە، ئەوە زۆر هەڵەیە بڵێی نایەمە حیوار ئەو مەرجانە جێ بەجێنەکرێ، ئەوە بۆچونێکی رۆژهەڵاتیە، کە دەبێ بەردەوام رای من زاڵ بێت و بەرانبەر گوێم لێبگرێت، تۆ بڵێی ئیلا دەبێت دەسەڵات ئەومەرجانە جێ بەجێبکات، ئەوکات دائەنیشم، ئەوە مەرجی تەجعیزیە، ئەو مەرجانەش بەرەو تێکشاندن دەڕۆن، دەسەڵاتیش ئەو مەرجانە قبوڵ ناکات، ئەوکات حیوار دروست نابێت و هەموومان زیانمەندین.
